آنچه در این مطلب می‌خوانید:
بیشتر ما با فکر کردن به کاکتوسها به یاد گلدان‌های نقلی می‌افتیم که یک کاکتوس بشکهای کوچک در آن جا خوش کرده است. این گلدان‌ها اغلب به علت شیوه‌های نگهداری نامناسب چند روزی مهمان ما هستند و خیلی زود از بین می‌روند. اما حقیقت این است که انواع کاکتوس بسیار متنوع‌تر و نگهداری از آنها بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که بسیاری از ما تصور می‌کنیم.
در دنیا بیش از ۲۰۰۰ گونه کاکتوس وجود دارد. برخی از آنها برای گلکاری آپارتمانی مناسب هستند و برخی دیگر باید در فضای باز کاشته شوند. با توجه به نوع هر کاکتوس نگهداری از آنها با رعایت چند نکتۀ ساده بسیار راحت خواهد بود. برای بررسی این نکات در ادامه با اسپارد مگ همراه باشید!
انواع کاکتوس کداماند و چطور دستهبندی میشوند؟
کاکتوسها انواع بسیاری دارند اما به طور کل میتوان آنها را به دو دسته آپارتمانی و خارج از منزل تقسیمبندی کرد. البته کاکتوسها را میتوان بر اساس ظاهرشان به دو دسته انواع کاکتوس گوشتی و تیغدار تقسیم کرد. نوع دیگری از کاکتوسها بر اساس عادت رشد آنها تقسیمبندی میشود. در این صورت کاکتوسها به سه دسته کلی ستونی، کروی یا بشکهای و درختی تقسیم میشوند. در ادامه این مطلب می توانید بیشتر با انواع این کاکتوس ها و روش نگهداری از آنها آشنا شوید.
قارۀ آمریکا خواستگاه بیشتر گونه‌های کاکتوس است و به جز آمریکا تنها آفریقا و سری‌لانکا هستند که گونۀ بومی کاکتوس دارند. بنابراین در ایران هم این گیاه بومی نیست. هرچند امروزه انواع کاکتوس به دست انسان در تمام مناطق گرم و خشک جهان کاشته شده‌اند.
اگر می‌خواهید برای آپارتمان خود یک کاکتوس بخرید، بد نیست به شرایط آب‌وهوایی منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید و شرایط نور و رطوبت خانه خود توجه کنید. البته ازآنجایی‌که ظاهر کاکتوسها بسیار متنوع است، سلیقۀ شخصی شما هم در انتخابی که دارید، بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
به طور کل می‌توانید انواع گلدار کاکتوسها را انتخاب کنید که زیبایی منحصربه‌فردی دارند یا از انواعی استفاده کنید که رشد زیادی دارند و بعد از مدتی ارتفاع بلندی پیدا می‌کنند. در ادامه شما را با چند تا از محبوب‌ترین کاکتوس‌های خانگی و راه نگهداری انواع گیاهان کاکتوس آنها آشنا می‌کنیم.
کاکتوس‌های بدون تیغ
بسیاری از مردم که در منزل خود کودک یا حیوان خانگی دارند ترجیح می‌دهند از انواع کاکتوس بدون تیغ نگهداری کنند. اما درواقع تمام کاکتوس‌های دنیا تیغ دارند. شاید تعجب کنید و با خودتان فکر کنید که قبلاً کاکتوس‌های بدون تیغ زیادی دیده‌اید. جالب است بدانید آن گیاهان کاکتوس نبوده‌اند بلکه از انواع دیگر ساکولنت‌ها بوده‌اند. ساکولنت‌ها گروهی از گیاهان گوشتی و آبدار هستند که در مناطق گرم و کمآب رشد می‌کنند و میتوانند مقدار زیادی آب را درون بافت‌های خود ذخیره کنند. کاکتوسها یکی از انواع ساکولنت‌ها هستند.
یکی از تفاوت‌های اصلی انواع کاکتوس با سایر ساکولنت‌ها وجود برجستگی‌های کوچکی روی تنۀ آنهاست که تیغ‌های کاکتوس روی آن رشد می‌کند؛ به این برآمدگی‌ها آئورول می‌گویند. تمام کاکتوسها تیغ دارند و معمولاً روی هر آئورول چندین تیغ وجود دارد. هرچند برخی از ساکولنت‌ها هم تیغ دارند اما نوع رویش تیغ‌های آنها متفاوت است.
از طرف دیگر کاکتوسها ساقه یا برگ ندارند؛ پس اگر گیاهی بدون تیغ بود و یا برگ داشت کاکتوس نیست. هرچند شیوه‌های نگهداری از سایر ساکولنت‌ها بسیار شبیه به کاکتوسها است. آنها هم به نور کافی و آب کم احتیاج دارند و البته زیبایی خاصی به محیط منزل ما می‌بخشند. ساکولنت غوره‌ای یا کاکتوس غوره‌ای، یشم و افوربیا از انواع محبوب و بسیار زیبای ساکولنت‌ها هستند.
آکانتوکالیسیوم گلاسیوم
برخی از انواع کاکتوس در صورت داشتن نور کافی و شرایط مناسب گل می‌دهند. گل‌های این گیاهان معمولاً بسیار خاص و چشمگیر خواهد بود. آکانتوکالیسیوم گلاسیوم یکی از انواع کاکتوس گلدار است که با گل‌های نارنجی، زرد یا سفید خود دل از هر بیننده‌ای می‌برد.
این نوع از کاکتوس کروی شکل است و معمولاً بیشتر از ۱۵ سانتی‌متر نخواهد شد. داشتن خاک ماسه‌ای با زهکشی مناسب شرط اصلی نگهداری از این گیاه است. بهتر است گلدان این گیاه عمیق باشد تا جای کافی برای رشد ریشه‌های بلند آن وجود داشته باشد. آکانتوکالیسیوم گلاسیوم پشت پنجره‌ای که نور کافی داشته باشد و در جایی که جریان هوای خوبی وجود داشته باشد بهتر رشد می‌کند. گل‌های زیبای این گیاه در فصل تابستان رشد می‌کنند و تنها یک روز دوام خواهند داشت.
افروبیا تریگونا
اگر به دنبال انواع کاکتوس دراز هستید، افوربیا تریگونا یکی از انتخاب‌های مناسب برای شما خواهد بود. این گیاه ساقه گوشتی و برگ‌های ریزی دارد که ممکن است به رنگ سبز یا قرمز باشند. ممکن است این گیاه را با نام کاکتوس شمعدان یا شیر آفریقا هم بشناسید. نگهداری از این گیاه به کاکتوسها بسیار شبیه است، هرچند درواقع از خانواده کاکتوسها محسوب نمی‌شود.
محمد شایسته کیا
عالییی و بسیار حرفه ای و متشخص بودند با تشکر ویژه از آقای شایسته کیا و شرکت اسپارد
محمد شایسته کیا
دلسوزِ گیاهان با دقت کافی و مهارت بالا
داود خالدآبادی
رضا یمینی
با سلیقه و کار بلد بودند
یاسر افخمی نعمتی
امین رستمی
ممنون از برنامه اسپارد که باغبان خوب و کار درست مثل اقا رستمی بهمون معرفی میکنه
این گیاه به آب بسیار کمی نیاز دارد و در مقابل شرایط نامساعد و کم‌آبی بسیار مقاوم است. در فصل‌های گرم سال تنها یک بار آبدهی در هفته برای افوربیا کافی است. خاک گیاه هم باید نسبتاً سبک باشد، به‌طوری که آب اضافی داخل آن باقی نماند. هرچند این گیاه به نور زیاد احتیاج دارد اما نور مستقیم خورشید در فصل تابستان آن را می‌سوزاند. در نتیجه پنجره‌های جنوبی بهترین جا برای نگهداری از افوربیا تریگونا هستند.
البته در نظر داشته باشید که شیرۀ گیاه افوربیا سمی است. این شیره در صورت تماس با پوست باعث سوزش و خارش میشود و در صورت بلعیده شدن مشکلات گوارشی جدی ایجاد می‌کند. بنابراین بهتر است این گیاه را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید. در ضمن اگر خواستید گیاه افوربیای خود را به روش قلمه‌زنی تکثیر کنید حتماً از دستکش استفاده کنید. برای این کار می توانید از خدمات گلکاری در منزل نیز کمک بگیرید.
کاکتوس‌های اروجادوئا مدادی با گل‌های صورتی و بنفش زیبا، اپونتیل که به نام گوش خرگوشی معروف است و آروتروسرئوس روندونیانوس با تیغ‌های باریک و بلندش از انواع دیگر کاکتوس‌های دراز و بزرگ هستند که می‌توانید در منزل خود داشته باشید.
کاکتوس کریسمس
بدون شک یکی از محبوب‌ترین و البته جذاب‌ترین انواع کاکتوس، گیاه کاکتوس کریسمس است. این گیاه که بومی برزیل است، با نام علمی شلوم برجرا شناخته میشود. اما از آنجایی که گل‌های سفید – صورتی زیبای آن در ایام کریسمس ظاهر میشود به نام کاکتوس کریسمس شناخته شده است.
در فصل تابستان که تابش آفتاب بسیار تند است گیاه را در سایه قرار دهید اما به طور کل مکان‌های نیم‌سایه برای این گیاه مناسب‌اند. در فصل تابستان همانند نگهداری سبزی ها در گلدان اسپری آب بر روی گیاه مناسب خواهد بود اما موقع زمستان تنها ریشه را آبیاری کنید.
مقدار آبی که به گیاه می‌دهید باید به اندازه‌ای باشد که به ریشه آن آب کافی برسد و کمی آب از انتهای گلدان خارج شود. نوع خاک و زهکشی هم باید به‌گونه‌ای باشد که آب اضافی در خاک باقی نماند. هرگاه دیدید سطح خاک تا عمق یکی یا دو سانتی‌متری خشک است به گیاه آب دهید. اگر دیدید کاکتوس کریسمس شما گل نمی‌دهد یا غنچه‌های آن خشک میشوند شک کنید که احتمالاً نور گیاه کم است.
شرایط نگهداری کاکتوسها چگونه است؟
کاکتوسها به طور کل گیاهان بومی مناطق گرم و کمآب هستند. در نتیجه به طور کل میتوانند شرایط سخت را تحمل کنند و به نسبت مقاوم هستند. رایجترین دلیل از بین رفتن کاکتوسها آبیاری نامناسب است. اما گاهی وجود آفتها، نور نامناسب و سرما هم میتوانند باعث نابودی این گیاهان شوند. به طور کل هر کدام از انواع کاکتوس شرایط نگهداری خاص خود را دارند، اما اصول کلی نگهداری آنها را در ادامه این مطلب به شما توضیح می دهیم.
آبدهی
به طور کل کاکتوسها به آب خیلی زیادی احتیاج ندارند. در طول فصل بهار و تابستان هفته‌ای یک بار آبیاری مناسب خواهد بود. اما آب مورد نیاز گیاه در زمان پاییز و زمستان کمتر خواهد بود. مقدار آب مورد نیاز هر گیاه به شرایط دما و رطوبت محیط و اندازه گیاه بستگی دارد. اما به طور کل هرگاه دیدید سطح خاک گیاه کاملاً خشک شده می‌توانید به آن آب دهید.
کف گلدان گیاه کاکتوس باید زهکشی بسیار خوبی داشته باشد تا آب اضافی در خاک باقی نماند. همچنین گلدان نباید خیلی از خود گیاه بزرگ‌تر باشد تا آب اضافی در آن باقی نماند. در صورت باقی ماندن آب در خاک احتمال رشد قاچ و پوسیدگی ریشه گیاه بسیار زیاد خواهد بود. ترک‌خوردگی بدنه کاکتوس هم از علائم آبیاری بیش از حد است.
کود و دما
معمولاً فصل بهار و تابستان زمان خوبی برای کوددهی به گیاهان است. کود ۱۰-۱۰-۱۰ برای انواع کاکتوس مناسب است اما می‌توانید زمان کوددهی و نوع کود را به طور اختصاصی و با توجه به نوع گیاه خود انتخاب کنید. کاکتوسها به طور کل مقاوم هستند اما برخی از انواع آنها نسبت به سرما حساس هستند. در این صورت در فصل زمستان حتماً گیاه خود را به داخل خانه منتقل کنید.
نور
کاکتوسها معمولاً آفتاب دوست هستند، اما میزان نور مناسب هر کاکتوس با توجه به نوع آن متفاوت است. نور کم باعث میشود گیاه حالت ارتجاع پیدا کند و رشد نامتعارفی داشته باشد. در این صورت گیاه خود را به طرف نور می‌کشد. در این صورت به تدریج و نه به‌صورت ناگهانی گیاه را به جای پرنورتر منتقل کنید. از طرف دیگر نور زیاد از حد می‌تواند باعث آفتاب‌سوختگی شود. در این صورت قسمت‌هایی از گیاه قهوه‌ای میشود و این حالت از بین نخواهد رفت.
چطور برای خانه خود کاکتوس انتخاب کنیم؟
- اگر در خانۀ خود از یک حیوان خانگی یا یک کودک نگهداری می‌کنید دقت کنید که گیاهانی که در منزل دارید سمی نباشند. همچنین می‌توانید از انواع کاکتوس بدون تیغ استفاده کنید تا خیالتان از بابت امنیت فرزندتان راحت باشد.
- اگر برای اولین بار به سراغ کاکتوسها می‌روید با یک گونه نسبتاً ارزان، مانند یکی از انواع گونه‌های بیابانی، شروع کنید. اگر به نگهداری از کاکتوس علاقه پیدا کنید خیلی زود می‌بینید که خانه خود را با چندین گلدان کاکتوس سرحال و شاداب تزیین کرده‌اید.
- به طور کل کاکتوسها به آبیاری زیاد حساس هستند. در بیشتر موارد علت خراب شدن کاکتوسها آبیاری بیش از اندازه است. بنابراین دقت کنید که آب بیش از اندازه به گیاه نرسد و خاک آن طوری باشد که آب را در خود نگه ندارد.
- در انتخاب گلدان دقت کنید. گلدان‌های لعاب‌دار زهکشی ضعیف‌تری دارند و آب را در خود نگه می‌دارند. بنابراین گلدان‌های بدون لعاب برای کاکتوسها مناسب‌تر هستند.
سخن پایانی اسپارد!
در نهایت اگر برای اولین بار است که به سراغ نگهداری از کاکتوسها می‌روید مطمئن باشید که تجربه جالب و کم‌نظیری منتظر شما خواهد بود. اگر انواع کاکتوس گلدار را انتخاب کنید حتماً از زیبایی گل‌های آنها به وجد خواهید آمد و اگر انواع کاکتوس دراز را انتخاب کنید رشد آنها شما را حیرت‌زده خواهد کرد. شما چه نوع کاکتوسی را برای منزل خود انتخاب می کنید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید!
کاکتوس های بدون تیغ مهربون گزینه منتخب من از بین انواع کاکتوس تو این مقاله هستش چیه آخه هزار و یک تا تیغ از هر طرفشون بیرون میزنه موقع آب دادن یا عوض کردن خاک آدم بیچاره میشه :/