سیم ارت ساختمان چیست و چه کاربردی دارد؟

یک اصل ضروری که در هنگام کار با جریان الکتریسیته حتما باید به آن توجه کرد، رعایت نکات ایمنی است. کار با برق خطرات بالقوه خود را دارد و اگر کسی که با وسایل برقی یا سیم کشی ساختمان کار می کند نسبت به این خطرات بی اهمیت باشد، ممکن است با عواقب جبران ناپذیری روبرو شود. از این رو است که توصیه می شود از ابتدا تا انتها حتما موارد ایمنی جدی گرفته شوند.

یکی از همین موارد ایمنی که امنیت کار را به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد، استفاده از سیم ارت ساختمان و وسایل برقی است. کمک گرفتن از این سیم یکی از مطمئن ترین راه ها برای جلوگیری از برق گرفتگی است و یکی از اصول سیم کشی ساختمان است. به همین جهت خیلی از تکنسین های برقکاری قبل از شروع فرایند کاری خود حتما از وجود سیم ارت مطمئن می شوند. اگر در مورد سیم ارت اطلاعات زیادی ندارید و می خواهید در مورد آن بیشتر بدانید، تا انتها همراهمان باشید.

سیم فاز و نول چیست؟

برای آنکه به خوبی با مفهوم سیم ارت آشنا شوید، ابتدا باید معنای سیم فاز و نول را بدانید:

۱- سیم فاز

در یک مدار الکتریکی، سیم مثبت که دارای جریان الکتریکی است و ولتاژ و آمپر دارد، سیم فاز می نامند. این سیم به ورودی مدار الکتریکی متصل می شود. و معمولا به رنگ مشکی است، اما ممکن است در رنگ های دیگر نیز به کار برود.

۲- سیم نول

سیم منفی که فاقد جریان الکتریکی است و تنها موجب انتقال جریان برق می شود را سیم نول می نامند. سیم نول هرچند که جریان ندارد، اما وجود آن در داخل مدار الکتریکی ضروری است، زیرا موجب برگشت جریان الکتریکی خروجی از دستگاه به مولد می شود و بدین ترتیب، یک مدار یا یک مسیر بسته را برای برقراری جریان فراهم می کند.

سیم ارت چیست؟

در مدارهای الکتریکی، یک سیم اضافه سبز رنگ به نام سیم ارت (earth) یا سیم اتصال به زمین وجود دارد که به جهت محافظت و افزایش ایمنی هنگام کار با دستگاه الکتریکی یا سیم کشی ساختمان تعبیه شده است. این سیم از خروجی دستگاه الکتریکی به زمین متصل می شود و جریان اضافی الکتریسته را به زمین منتقل می کند. در واقع سیم ارت یک رسانای فلزی است که جریان نشتی (یا همان جریان اضافی) حاصل از تجهیزات الکتریکی را به زمین منتقل می کند و به این شکل مانع از برق گرفتگی می شود.

کارکرد سیم ارت چگونه است؟

نظرات کاربران خدمات برقکاری

فرزاد گیلانی

۵ از ۵

۱ خدمت انجام شده

سارا شهبازیان

۲۶ بهمن ۱۴۰۲

رسول ماستری فراهانی

۴ از ۵

۲۵ خدمت انجام شده

دانیال کیانی

۲۴ فروردین ۱۴۰۲

از هر لحاظ عالی بسیار در کارشون مهارت کافی داشتن و خیلی محترم ممنون از زحماتشون

علی النگ

۴ از ۵

۷۹ خدمت انجام شده

اصغر کلانتری

۱۸ بهمن ۱۴۰۱

میزان تخصص درجه یک، خوش اخلاق و مشتری مدار. از کار ایشان رضایت کامل دارم

محمد سلیمانی

۵ از ۵

۶۰ خدمت انجام شده

Amirali Asadi

۲۰ دی ۱۴۰۱

عالی بود سر وقت تشریف اوردن و با مهارت کار برق کشی که مد نظرم بود رو انجام دادن

حمیدرضا سهرابی ساکی

۴ از ۵

۱۴۵ خدمت انجام شده

پارسا عبداللهی

۲۷ مرداد ۱۴۰۱

بسیار حرفه ای ، خوش برخورد و زمان شناس ، تمامی مشکلات رو باصبر و حوصله برطرف کردن و در کل عالی بود.

حمیدرضا سهرابی ساکی

۴ از ۵

۱۴۵ خدمت انجام شده

مهدی افشار

۱۲ بهمن ۱۴۰۰

سلام، آقای حمیدرضا سهرابی فوق العاده خوش قول و سروقت، حرفه ای و کاربلد، خوش اخلاق و با حوصله، و از همه مهمتر با انصاف و قیمت مناسب بودند، من دفعه بعد هم با ایشان کار می کنم، با تشکر از شما

درخواست برقکار

نشت جریان ممکن است به دلایل مختلفی مثل پوسیدگی سطح عایق، ضربه، له شدگی، لخت بودن قسمتی از رسانا، رطوبت، گرد و غبار و … بوجود آید. در مواردی این نشتی توسط بدنه های فلزی و یا قطعات هادی دیگر به قسمت های سطحی لوازم برقی می رسد و به همین دلیل با لمس یک وسیله مقداری جریان الکتریسیته به بدن انسان منتقل می شود که این اتفاق در مواردی باعث برق گرفتگی و یا آسیب رسیدن به آن وسیله می شود. اما سیم ارت با انتقال نشتی جریان برق به زمین از برق گرفتگی و آتش سوزی جلوگیری می کند. 

اگر در رابطه با نحوه کارکرد سیم ارت گیچ شده اید، نگران نباشید. در ادامه یک مثال ساده از چگونگی عملکرد سیم زمین (ارت) را آورده ایم.

یک مثال از نحوه کارکرد سیم ارت

برای مثال، فرض کنید به هر دلیلی، کابل ماشین لباسشویی دچار آسیب دیدگی شود و سیم های برق داخل کابل با بدنه فلزی دستگاه تماس پیدا کنند. از آنجایی که بدنه لباسشویی از فلز رسانا ساخته شده است، این فلز به محض برخورد با سیم برق، دچار بار الکتریکی شده و در این حالت، اگر فرد با بدنه دستگاه تماسی داشته باشد، دچار حادثه برق گرفتگی می شود. اما خبر خوب اینکه سیم ارت تا حد زیادی از وقوع چنین حوادثی جلوگیری می کند. به این صورت که:

سیم ارت به جای آنکه الکتریسیته را به بدن شخص وارد کند، آن را مستقیما به زمین منتقل می کند. این سیم در واقع مسیر اضافه ای را برای انتقال جریان الکتریکی به سمت زمین، در هنگام اتصال کوتاه ایجاد می کند. توجه داشته باشید که مقاومت سیم ارت صفر است و از آنجاییکه مقدار زیادی جریان برق به زمین منتقل می شود، جریان عبوری از فیوز بالا رفته و با پریدن فیوز، جریان برق قطع شده و از وقوع حوادث مهلک جلوگیری می شود.

مهمترین مزایای استفاده از سیم ارت

ضرورت استفاده از سیم ارت به دلیل مزایای متعددی است که دارد. برخی از مهمترین این مزایا عبارتند از:

۱- محافظت در برابر اضافه بار الکتریکی

از جمله مهمترین دلایل استفاده از سیم ارت، محافظت از تجهیزات الکتریکی و اشیاء برقی موجود در ساختمان در برابر افزایش ناگهانی جریان الکتریکی است. مثلا فرض کنید، صاعقه شدیدی به یک خانه اصابت کند و و یا در اثر نوسانات برق، جریان الکتریکی ورودی افزایش یابد. این افزایش جریان، موجب افزایش ولتاژ دستگاه برقی می شود احتمال آسیب دیدن آن بسیار بالا می رود. این در حالی است که در صورت استفاده از سیم ارت، این جریان اضافی، به جای صدمه زدن به وسایل برقی و محیط اطراف آن، به زمین منتقل می شود.

۲- تثبیت سطح ولتاژ

یکی دیگر از مزایای سیم ارت، یکسان سازی سطح ولتاژ است. در واقع استفاده از سیم ارت باعث می شود جریان الکتریکی به صورت یکنواخت در سراسر مدار توزیع شود. به این ترتیب از overload شدن مدار و نشت جریان الکتریکی جلوگیری می شود و سطح ولتاژ همیشه در حالت استاندارد باقی می ماند.

۳- جلوگیری از وقوع هرگونه حادثه

حوادث مرتبط با برق گرفتگی از جمله دلخراش ترین حوادثی هستند که ممکن است یک خانواده را درگیر خود کنند. متاسفانه بارها دیده شده که یک سیستم الکتریکی غیر امن، منجر به ایجاد حوادث جبران ناپذیر برای افراد به هنگام کار و یا تعمیر وسایل برقی شده است. حتی در صورتی که فردی آسیب نبیند، اضافه جریان برق می تواند موجب آتش سوزی منزل و مواردی از این دست نیز بشود. در حالی که استفاده از سیم ارت احتمال وقوع هر یک از این حوادث را به شدت کاهش می دهد.

سیستم ارتینگ چگونه ایجاد می شود و چه کاربردی دارد؟

سیستم ارتینگ از چاه ارت و یک سیم ارت تشکیل شده است و کارکرد اصلی آن انتقال جریان الکتریکی به زمین است. برای آنکه سیستم ارتینگ ایجاد شود، باید به وسیله یک رشته سیم اتصال بین بدنه دستگاه برقی (یا سیم کشی ساختمان) و سیم ارت برقرار شود. طرف دیگر سیم ارت هم به به چاه ارت متصل می‌ شود و بدین ترتیب یک سیستم ارتینگ مطمئن ساخته می شود. فقط اینکه حتما دقت داشته باشید که بدنه دستگاه به چاه ارت وصل شود و هرگز به جای چاه ارت از لوله های آهنی آب یا گاز به عنوان اتصال دهنده به دستگاه الکتریکی استفاده نکنید.

چاه ارت چیست و چه کاربردی در سیستم ارتینگ دارد؟

بالاتر اصطلاحی به نام چاه ارت را به کار بردیم که شاید اطلاع دقیقی از آن نداشته باشید. به همین جهت در این بخش توضیحات مختصری در رابطه با آن ارائه می دهیم.

چاه ارت حفره ای عمیق در داخل زمین است که یک صفحه مسی به صورت عمودی در داخل آن قرار می گیرد و اطراف این صفحه با استفاده از مواد بنتونیت پوشانده می شود. یک سیم مسی نیز بر روی این صفحه جوش می خورد و به سمت بیرون چاه می آید. سیم مسی بیرون آمده از چاه ارت به تابلوی تست باکس وارد می شود و از آنجا به همه وسایل الکتریکی متصل می گردد. عمق چاه ارت نیز بسته به شرایط جغرافیایی منطقه و میزان مقاومت جنس خاک متفاوت خواهد بود.

هشدار: اجرای چاه ارت کار نسبتا پیچیده ای و در عین حال از اهمیت و حساسیت بالایی برخودار است. به همین جهت برای پیاده سازی آن تنها باید توسط افراد متخصص و زبده کمک گرفت تا نتیجه کار مطلوب باشد. حتی اگر اجرت برق کشی ساختمان نیز بالا بود، باز هم توصیه جدی می کنیم که هرگز خودتان برای انجام این کار دست به کار نشوید و کار را به تکنسین بسپارید.

چند نکته در رابطه با استفاده از سیم ارت ساختمان

• اتصال کل دستگاه به زمین ایمنی را بالاتر می برد. به همین خطر قبل از شروع کار مطمئن شوید که دستگاه با زمین ارتباط دارد.
• امروزه چه در ساختمان ها و چه در وسایل برقی از سیم ارت استفاده می شود. از این رو اگر در جایی متوجه شدید که سیم ارت در کار نیست، حتما با احتیاط بیشتری کار کنید.
• اگر عایق سیم موجود در دستگاه برقی آسیب دیده بود، خطرات بالقوه ای حین کار وجود دارد. مثلا اینکه برخورد این سیم با بدنه فلزی دستگاه می تواند منجر به برق گرفتگی و یا اتش سوزی شود. بهتر است در این شرایط از لمس و ایجاد هر گونه تماس با دستگاه خودداری کنید.
• برای پیاده سازی چاه ارت حتما از تکنسین برق کمک بگیرید و به هیچ عنوان خودتان دست به کار نشوید. گاهی اوقات یک خطای کوچک (مثلا اتصال نادرست سیم) می تواند خطرات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
• به هر حال کار با الکتریسیته خطرات خاص خود را دارد. به همین خاطر توصیه همیشگی ما این است که حتی اگر ساختمان یا دستگاه برقی تان سیم ارت داشت، باز هم کار تعمیر و سرویس آن را به یک برقکار با تجربه بسپارید.

ترجیحا خودتان پیاده سازی سیستم ارتینگ را انجام ندهید

اجرای سیستم ارتینگ پیچیدگی زیادی دارد. مخصوصا به دلیل حساسیت هایی که پیاده سازی چنین سیستم هایی دارد، توصیه ما این است که هیچ گاه خودتان اجرای آن را برعهده نگیرید. در این گونه موارد بهتر است تکنسین های ماهر و با تجربه برق کمک بگیرید که در این حوزه از دانش و مهارت کافی برخوردار هستند و می توانند سیستم ارتینگ را به بهترین شکل ممکن پیاده کنند. ما در مجموعه اسپارد کنار شما هستیم تا بتوانید به بهترین متخصصین برقکاری ساختمان دسترسی داشته باشید. تنها کافی است سفارشتان را ثبت کنید تا نزدیک ترین تکنسین در محل شما حاضر شود و فرایند کاری خود را آغاز نماید.