انواع سیم کشی در ساختمان و آشنایی با انواع سیم ساختمانی

موضوع سیم کشی ساختمانی از جمله مباحث کاملا تخصصی و فنی بوده و ورود به آن کار ساده ای نیست. این بخش که از جمله اجزای تاسیسات الکتریکی ساختمان ها به حساب می رود، نقش بسیار مهمی در کیفیت زندگی واحدهای قرار گرفته در یک ساختمان داشته و از این رو نیاز است تا با نهایت دقت انجام گیرند.

از این رو در مطلب پیش رو بر آن شدیم تا مهم ترین مطالب در رابطه با سیم کشی ساختمان را جمع آوری کرده و نکاتی را در رابطه با آن که هم راهنمای خوبی برای مبتدیان باشد و هم بتواند نکاتی آموزشی را برای متخصصان برقکاری در پی داشته باشد، ارائه دهیم. با ما همراه باشید.

سیم کشی ساختمان به چه معنا است؟

سیم کشی ساختمان به عملیاتی گفته می‌ شود که در طی آن کارهایی مثل عبور سیم‌ های الکتریکی، ایجاد انشعاب و لوله گذاری برای هدایت جریان برق انجام می‌ گیرد. عملیاتی که در حین ساختمان سازی و با استفاده از یکنقشه سیم کشی انجام می‌ شود.

جریانات برق شهری (۲۲۰ ولت) با عبور از فیوز به داخل منازل و ساختمان ها راه پیدا کرده و امکان استفاده از وسایل برقی را فراهم می آورند. بدین ترتیب روشن است که استفاده از وسایلی مثل آیفون، سیستم اطفاء حریق و دزدگیر، تمامی کلیدها و پریزها و … نیازمند به یک برنامه سیم کشی دقیق هستند که باید با توجه به استانداردهای مشخص این حوزه صورت بگیرد.

در این میان اشاره کنیم که در صورت نیاز به خدمات تعمیر و نصب آیفون صوتی و تصویری می توانید روی خدمات اسپارد نیز حساب کنید.

انواع سیم کشی ساختمان

سیم کشی ساختمان  براساس اصول برق کشی و سیم کشی ساختمان و بسته به شرایط ساختمان از نظر قدمت، کاربرد و … به دو روش روکار و توکار صورت می‌ گیرد که در ادامه به بررسی هر یک از آنها پرداخته ایم:

سیم کشی روکار

در روش سیم کشی روکار کلیه سیم ها و اتصالات از روی سطح دیوار عبور می کنند و اصطلاحا سیم ها قابل مشاهده هستند. به منظور حفظ زیبایی محیط (به خصوص داخل خانه ها)، غالبا در این روش از داکت های مخصوص برای پنهان کردن سیم ها استفاده می شود.

با این وجود مشخص است که این نوع از سیم کشی برای ساختمان های قدیمی و دارای قدمت زیاد و محیط های صنعتی و اداری که در آنها جذابیت بصری از اهمیت کم تری برخوردار است، کاربرد زیادی دارد. در این روش سیم ها و اتصالات به علت در معرض دید بودن، به راحتی در دسترس قرار می گیرند. به همین جهت، در مواقع بروز نقص فنی، قابلیت عیب یابی و تشخیص مشکل ایجاد شده به سادگی امکان پذیر بوده و علاوه بر آن باعث می شوند تا در هزینه ها صرفه جویی شود.

سیم کشی توکار

نوع دیگر سیم کشی ساختمان به سیم کشی توکار معروف است. در این روش تمامی سیم ها و اتصالات درون دیوار و داخل محفظه های مشخص قرار گرفته یا از زیر گچ یا سیمان عبور می کنند. این روش سیم کشی انعطاف بسیار زیادی داشته و امروزه بیشتر مورد توجه برقکاران قرار دارد و در اکثر ساختمان ها از این روش استفاده می شود. این شیوه ضمن افزایش ایمنی محل (به دلیل کاهش ارتباط انسانی با سیم ها)، زیبایی محیط را حفظ کرده و به باعث نظم و ترتیب کار می شود.

در سیم کشی توکار هم می‌ توان از سیم‌ های چندلایه به طور مستقیم زیر گچ و سیمان استفاده کرد و هم می‌ توان از سیم‌ های معمولی بهره برد و آن‌ها را داخل لوله‌ها و مجراهای مخصوصی قرار داد. بدین ترتیب سیم کشی توکار از شیوه متداول برق کاری در پروژه های مختلف اداری، تجاری، تفریحی و مسکونی به شمار می رود. این نوع از سیم کشی اما به سه حالت مختلف قابلیت اجرایی شدن دارد:

الف) سیم کشی توکار به روش جعبه تقسیم

در روش جعبه تقسیم ابتدا سیم‌ ها را از قسمت بالای دیوار و از داخل محفظه تعبیه شده به صورت افقی عبور می‌ دهند. در نقاط مشخص مانند بالای کلید یا پریز و به فاصله‌ تقریباً ۳۰ تا سانتی‌متر از سقف، جعبه تقسیم نصب می‌ شود و انشعابات مورد نیاز در داخل آن جای می‌ گیرد. این روش از سیم کشی توکار به مرور زمان و با توجه به توسعه وسایل سیم کشی کم رنگ شده و امروزه کم تر مورد استفاده قرار می گیرد.

ب) سیم کشی توکار از طریق جعبه فیوز

در این روش سیم کشی از جعبه فیوز برای توزیع جریان برق استفاده می شود. به طور معمول، بخش ها و قسمت های مختلف ساختمان، به میزان متفاوت و متغیری از جریان الکتریکی نیاز پیدا می کنند. این دقیقا جایی است که جعبه فیوز کاربرد دارد؛ جایی که استفاده از جعبه فیوز موجب توزیع جریان برق متناسب با بخش های مختلف ساختمان می شود. در این روش، سیم ها در وهله اول از داخل جعبه فیوز عبور کرده و سپس متناسب با نوع نیاز و میزان جریان الکتریسیته، نصب و پیاده سازی می شوند.

این روش به دلیل مزایایی که در پیدا کردن عیب سیستم و کنترل بهتر نسبت به جریان برق توزیعی دارد، امروزه بیشتر مورد استفاده مهندسان قرار می گیرد. با این وجود اما باید به خاطر داشت که هزینه نسبتا زیادی داشته شاید به عقیده برخی بیش از اندازه باشد.

ج) سیم کشی توکار با کمک کلید و پریز

نظرات کاربران خدمات برقکاری

فرزاد گیلانی

۵ از ۵

۱ خدمت انجام شده

سارا شهبازیان

۲۶ بهمن ۱۴۰۲

رسول ماستری فراهانی

۴ از ۵

۲۵ خدمت انجام شده

دانیال کیانی

۲۴ فروردین ۱۴۰۲

از هر لحاظ عالی بسیار در کارشون مهارت کافی داشتن و خیلی محترم ممنون از زحماتشون

علی النگ

۴ از ۵

۷۷ خدمت انجام شده

اصغر کلانتری

۱۸ بهمن ۱۴۰۱

میزان تخصص درجه یک، خوش اخلاق و مشتری مدار. از کار ایشان رضایت کامل دارم

محمد سلیمانی

۵ از ۵

۶۰ خدمت انجام شده

Amirali Asadi

۲۰ دی ۱۴۰۱

عالی بود سر وقت تشریف اوردن و با مهارت کار برق کشی که مد نظرم بود رو انجام دادن

حمیدرضا سهرابی ساکی

۴ از ۵

۱۴۵ خدمت انجام شده

پارسا عبداللهی

۲۷ مرداد ۱۴۰۱

بسیار حرفه ای ، خوش برخورد و زمان شناس ، تمامی مشکلات رو باصبر و حوصله برطرف کردن و در کل عالی بود.

حمیدرضا سهرابی ساکی

۴ از ۵

۱۴۵ خدمت انجام شده

مهدی افشار

۱۲ بهمن ۱۴۰۰

سلام، آقای حمیدرضا سهرابی فوق العاده خوش قول و سروقت، حرفه ای و کاربلد، خوش اخلاق و با حوصله، و از همه مهمتر با انصاف و قیمت مناسب بودند، من دفعه بعد هم با ایشان کار می کنم، با تشکر از شما

درخواست برقکار

در این روش از انواع سیم کشی توکار، جعبه کلید و پریز جایگزین جعبه تقسیم می‌ شود و سپس با همان روش جعبه تقسیم به پیش می رویم. به طور کلی این روش امروزه بسیار پرکاربرد بوده اجرای آن هم به مراتب از دو روش دیگر ساده تر است. همچنین با باز کردن پیچ و مهره کلید و پریز به راحتی می توان سیم ها را بررسی کرده و عیب یابی نمود و علاوه بر آن به زیبایی فضا آسیب نمی رساند.

در حال حاضر سیم کشی توکار با قوطی کلید نسبتا پرکاربرد تر است. در سیم کشی تو کار با کلید و پریز، سیم‌ های روشنایی را از سیم‌ های پریز جدا قرار می‌ دهند.

انواع سیم های مورد استفاده در سیم کشی ساختمان

داشتن دانش اولیه نسبت به انواع سیم و کاربرد هریک مقدمه اجرای علمیات سیم کشی ساختمان به هر روشی (چه روکار و چه توکار) می باشد. در همین راستا انواع سیم های مورد استفاده در ساختمان را می توان در چهار دسته اصلی زیر جای داد:

سیم های افشان

سیم‌ های افشان نوعی سیم با پوششی از مس و آلومینیوم هستند که در فرآیند سیم کشی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع از سیم ها تک رشته‌ ای و هادی برق بوده، از چند رشته سیم به هچ پیچیده شده تشکیل یافته اند و عایق آنها پی‌ وی‌ سی است. سیم‌ های افشان از انعطاف بالایی برخوردار هستند و به همین دلیل در مکان هایی که امکان جا به‌ جایی سیم وجود دارد از این نوع سیم‌ ها استفاده می‌ شود.

سیم افشان به عنوان سیم رابط در داکت‌ های زیر زمینی، ماشین آلات، تابلوهای فرمان که به انعطاف پذیری بالایی نیاز دارند و … به کار می‌ رود. همچنین برای مصارف عمومی‌تر در اتاق‌ های خشک، تجهیزات الکتریکی، کلیدها و تابلوها تا ولتاژ ۷۵۰ ولت، استفاده می‌ شود. از طرفی از آنها برای نصب در داخل وسایل برقی و سیستم‌ های روشنایی نیز بهره برده می شود.

سیم‌ های مفتولی

سیم‌ های مفتولی به آن دسته از سیم‌ های تک رشته‌ای و هادی گفته می‌ شود که از یک آلیاژ فلزی (مشابه مس) ساخته شده‌ اند و به وسیله یک پوشش عایق پوشیده شده اند. سیم‌ های مفتولی علی رغم اینکه در همه انواع آن در وسایل فشار قوی استفاده می شود، خود به دو دسته خشک و ثابت تقسیم بندی می شوند. از سیم خشک در سیم کشی‌ های تابلوهای تبلیغاتی و توزیع کننده‌های برق استفاده می شود. در مقابل سیم نصب ثابت است که غیر قابل انعطاف است و در لوله‌ ها و زیر گچ‌ ها مورد استفاده قرار می‌ گیرد. سیم‌های مفتولی بر اساس ولتاژ نامی به دو دسته ۳۰۰ تا ۵۰۰ ولت و ۴۵۰ تا ۷۵۰ ولت تقسیم می‌شوند تا این مقدار را تحمل می کنند.

این نوع سیم ها دوام بالایی داشته و در انواع شرایط جوی، پیچیش ها و … مقاوم هستند. از سوی دیگر در پروژه های سنگین تر به صرفه تر بوده و از این رو در چنین محیط هایی بسیار پرکاربرد هستند.

سیم‌ های نیمه افشان

این دسته از سیم ها تک رشته نبوده و از کنار هم قرار گرفتن دسته ای از سیم های مفتولی تشکیل شده اند و در همین راستا کاربردی یکسان با سیم های مفتولی دارند. این سیم ها در واقع چیزی مابین سیم های افشان و مفتولی بوده و با این تفاوت که تک رشته نبوده و در عین حال انعطاف بیشتری نسبت به سیم های مفتولی دارند.

سیم‌ های دو زوج فویل دار

کابل‌ های مخابراتی مسی به صورت مزدوج تولید می‌شوند و از این رو در بیان سایز این کابل‌ ها به تعداد رشته‌ ها که همواره عددی زوج است، اشاره می شود. مزدوج بودن رشته‌ ها و فویل دار نمودن کابل تلفن با هدف کاهش اثر اکوی صدا و تأثیرات نویزها است و در این راستا این نوع سیم ها در سیم کشی های تلفن ساختمان بسیار پرکاربرد هستند. به عبارت بهتر کابل مخابراتی فویل دار در مقایسه با نوع بدون فویل آلومینیومی، سیگنال‌ های ارتباطی را با کیفیت بهتری انتقال خواهد داد و شنوایی بهتری را برای طرفین تماس ایجاد خواهد کرد.

این نوع از سیم‌ها به دو دسته داخل ساختمانی و خارج از ساختمانی تقسیم می‌ شوند و همانطور که اشاره کردیم مزیت اصلی این نوع از سیم‌ ها در مقابله با نویز و پارازیت می باشد.

خلاصه‌ای از مراحل سیم کشی ساختمان

اجرای عملیات سیم کشی ساختمان بسیار پیچیده تر از آن چیزی است که در قالب چند کلمه قابل نگارش باشد، با این وجود اما نگاهی گذرا به مراحل آن می تواند دید کلی خوبی نسبت به این فرآیند به دست دهد:

۱- طراحی نقشه سیم کشی

طراحی نقشه جامع سیم کشی اولین کاری است که برای سیم کشی ساختمان باید انجام بگیرد. این کار باید با توجه به استانداردهای سیم کشی ساختمان که بارها توسط یک برقکار حرفه ای صورت گرفته است، انجام می شود. ضمن آنکه پیش از طراحی و پیاده سازی نقشه سیم کشی ساختمان باید نوع سیم کشی (اینکه سیم کشی توکار باشد یا روکار) مشخص شود.

۲- ترازبندی

در مرحله ترازبندی، نحوه قرارگیری کلید و پریز با توجه به استانداردهای سیم کشی و ضمن اندازه گیری دو سر سطوح انجام می‌ شود.

۳- کنده کاری

مجراها و محفظه های سیم کشی ساختمان با استفاده از بتن کن و شیار زن در این بخش ایجاد شده تا راحت تر بتوان قوطی‌ ها (جعبه تقسیم، پریز و …) را در آن جای گذاری کرد.

۴- لوله گذاری و سیم کشی

لوله‌ هایی که قرار است سیم ها را داخل خود داشته باشند، در جای خود قرار می‌ گیرند. سپس با توجه به نحوه قرارگیری تجهیزات از سیم‌ ها استفاده می‌شود.

۵- نصب کلید و کلید و پریز

پس از این که گچ کاری ساختمان توسط گچ کار ماهر و آشنا با حساسیت های سیم کشی های موجود در ساختمان انجام شد، کلید و پریزها در جای خود نصب شده و مورد آزمایش نهایی قرار می گیرند.

نکاتی در رابطه با سیم کشی ساختمان

• در فرآیند سیم کشی به دنبال استفاده از بهترین وسایل با بهترین کیفیت باشید. اینجا نقطه ای است که بهره بردن از سیم ها و اتصالاتی با کیفیت مرغوب می تواند هزینه های آتی را کاهش داده و از بروز حوادثی مثل برق گرفتگی و آتش سوزی جلوگیری کند.
• استفاده از وسایل با کیفیت در فرآیند سیم کشی، علاوه بر افزایش ایمنی، به کاهش مصرف برق نیز کمک می کند.
• در انجام فرآیند سیم کشی و کابل کشی ساختمان می بایست نهایت تمرکز و دقت را به خرج داد. قرار گرفتن اتصالات به صورت صحیح و محکم و ایمن احتمال بروز خطا را به حداقل می رساند و باعث نمی شود تا پشیمانی بعدی به وجود بیاید.
• سیم های شماره ۴ برای سیم اصلی سازه و کولر گازی، سیم شماره ۵/۱ برای سیستم روشنایی و سیم شماره ۵/۲ برای کولر آبی و پریز اتاق ها و سالن مناسب می باشد. به طور کلی توجه داشته باشید که نوع سیم، ضخامت، تعداد سیم های مورد استفاده و … برای تشخیص سیم مورد نیاز بسیار مهم است.
• استانداردهای سیم کشی، توسط کمیته بین‌المللی الکتروتکنیکال (IEC)، تعیین می‌ شوند؛ استانداردهایی که شامل مواردی مثل مشخص کردن انواع سیم کشی های مجاز ساختمان برای تلفن، اعلام حریق، اینترنت، استانداردهای رعایت فاصله‌ ها، تعریف واژه های تخصصی برقکاری و … می باشند و در وب‌سایت رسمی IEC به تفصیل در دسترس قرار دارند.
• سیم کشی های صورت گرفته در کشورهای مختلف علی رغم رعایت یک سری اصول و استانداردهای مشترک، تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند؛ از جمله انتخاب سیم‌ های الکتریکی با رنگ‌ های متفاوت و ولتاژ‌های متفاوت عبوری از آنها. البته یکی از این تفاوت ها یک نمود بیرونی دارد شاید باعث به وجود آمدن مشکل برای شما در سفرهای خارجی شده باشد، تفاوت در پریزهای برق است؛ بدین ترتیب که دوشاخته و نحوه قرارگیری پریزها خیلی با شارژ شما هماهنگی نداشته باشد.

حرف آخر اسپارد

همانگونه که در ابتدای این مطلب ذکر کردیم، فرآیند سیم کشی ساختمان پیچیده بوده و تنها افرادی قادر خواهند بود نسبت به اجرایی کردن آن اقدام نمایند که ضمن داشتن دانش کامل در این رابطه، از تجربه کافی نیز برخوردار باشند. از این رو در نوشته تنها به ذکر نکاتی کلی در رابطه با چگونگی سیم کشی ساختمان، انواع سیم های به کار رفته در این فرآیند و مراحل انجام این پروسه، بسنده کردیم.

در همین راستا نیز بار دیگر توصیه می کنیم که برای اطمینان از کامل و مطمئن بودن پروژه سیم کشی ساختمان خود، حتما از برقکار و سیم کش ماهر و باتجربه کمک بگیرید تا بهترین نتیجه به دست آید. در این جهت متخصصان خدمات منزل اسپارد آماده هستند تا با استفاده از بهترین وسایل و با بالاترین کیفیت از ابتدا تا انتهای پروژه سیم کشی ساختمان با شما همراه باشند.